Η κρίση αλλάζει άρδην την εικόνα και τη δομή της αγοράς της Θεσσαλονίκης: τελευταίο επεισόδιο σε αυτήν τη διαδικασία μετασχηματισμού ήταν το κλείσιμο του εμβληματικού καταστήματος «Φωκάς» στους αριθμούς 48-50 της οδού Τσιμισκή, λόγω οφειλόμενων μισθωμάτων.
Της Σοφίας Χριστοφορίδου / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Ηδη, στον πλέον εμπορικό δρόμο της πόλης, στην οδό Τσιμισκή, τα καταστήματα ελληνικών συμφερόντων αποτελούν πια τη μειοψηφία, όπως προκύπτει από καταγραφή του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΕΣΘ): «Το λιανεμπόριο συγκεντρώνεται σε αλυσίδες πολυεθνικών εταιρειών», διαπιστώνει ο πρόεδρος του ΕΣΘ, κ. Κωστής Χαντζαρίδης, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία του συλλόγου, το 39% των καταστημάτων στο ιστορικό κέντρο ανήκουν σε πολυεθνικές αλυσίδες ή σε επιχειρήσεις δικαιόχρησης (franchise) ξένων εταιρειών.
Το ποσοστό αυτό φτάνει το 51% στην οδό Τσιμισκή, η οποία «μετατρέπεται με γοργούς ρυθμούς σε ένα ανοιχτό εμπορικό κέντρο». Όχι όμως στη λογική τών open malls/ street malls, που θα λειτουργούσαν ως «τα εμπορικά των μικρών εμπόρων», με βάση τους σχεδιασμούς του υπουργείου Ανάπτυξης και της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ)...Ο πιο εμπορικός δρόμος της πόλης μετατρέπεται στον δρόμο των πολυκαταστημάτων ξένων εταιρειών: «Εδώ και καιρό, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, το εμπόριο είχε πάψει να αποτελεί ελληνική υπόθεση, υπό την έννοια ότι τα περισσότερα εμπορεύματα ήταν εισαγόμενα. Σήμερα βλέπουμε ότι οι ξένες εταιρείες κυριαρχούν και στο κομμάτι της λιανικής πώλησης…» σημειώνει ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
ΝΕΟΙ... ΕΝΟΙΚΟΙ
Ανάμεσα στα πολυκαταστήματα «ξεφυτρώνουν» καταστήματα που πριν από μία πενταετία δεν θα μπορούσαν να ανοίξουν στην Τσιμισκή, καθώς τα ενοίκια ήταν απαγορευτικά: έτσι, σήμερα μπορεί να συναντήσει κάποιος μικρά καταστήματα που προσφέρουν γρήγορο και φθηνό φαγητό, καταστήματα που πωλούν καφέ μαζί με τσιγάρα και εφημερίδες, ακόμη και τσαγκαράδικα του τύπου «τακούνι-κλειδί»: «Είναι μαγαζιά που παρεμβάλλονται ανάμεσα στα πολυκαταστήματα, με σκοπό την εξυπηρέτηση των αναγκών των πελατών που κυκλοφορούν στην αγορά» παρατηρεί ο κ. Χατζαρίδης.
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΦΩΚΑ
Εδώ και δύο εβδομάδες καταγράφεται ακόμη μία αλλαγή στην αγορά του ιστορικού κέντρου, με έντονη σημειολογία, αλλά και με σημαντικές επιπτώσεις: το πολυκατάστημα «Φωκάς», που αποτελούσε σημείο αναφοράς για την αγορά της πόλης εδώ και τέσσερις δεκαετίες, παραμένει κλειστό, με τα ρολά κατεβασμένα και τις βιτρίνες βαμμένες μαύρες.
Η μονή Αγίας Θεοδώρας, στην οποία ανήκει το ακίνητο, προχώρησε σε έξωση, καθώς η εταιρεία «Οδυσσεύς Φωκάς» όφειλε μισθώματα συνολικού ύψους 1,2 εκατ. ευρώ. Επί δύο εβδομάδες κατεβλήθησαν αγωνιώδεις προσπάθειες εκ μέρους της εταιρείας και των εργαζομένων της, προκειμένου να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση με τη μονή: τελικά, συγκεντρώθηκαν οι 370.000 ευρώ που, βάσει της συμφωνίας, έπρεπε να καταβληθούν σε μετρητά, η πλευρά της μονής ωστόσο επέμεινε στη θέση της ότι δεν τηρήθηκε το συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα πληρωμών.
Ακολούθησαν καθημερινές συναντήσεις των δύο μερών, καθώς και προμηθευτών της εταιρείας με τη μονή, η οποία όμως, σύμφωνα με τον νομικό της σύμβουλο, κ. Θεόδωρο Ζέρβα, έκανε γνωστό ότι προχωρά σε πλειοδοτικό διαγωνισμό για την εκμίσθωση του ακινήτου. Μάλιστα, σήμερα επρόκειτο να δημοσιευτεί η προκήρυξη με τους όρους του διαγωνισμού (παρότι μέχρι και προχθές Παρασκευή η πλευρά της εταιρείας συνέχιζε να υποστηρίζει ότι η διαπραγμάτευση δεν έχει τελειώσει...).
Πάντως, σύμφωνα με πηγές από την πλευρά της μονής, δύο εταιρείες εκδήλωσαν ήδη γραπτώς το ενδιαφέρον τους για μίσθωση του ακινήτου (μία ελληνικών συμφερόντων και μία ξένη πολυεθνική) -και, μάλιστα, δεν είχαν αντίρρηση να καλύψουν τα ενοίκια που είχε λαμβάνειν η μονή από την «Οδυσσεύς Φωκάς», κάτι που τελικά περιελήφθη και στους όρους του διαγωνισμού. Το σίγουρο είναι ότι ο νέος ενοικιαστής του καταστήματος θα πρέπει να διαθέτει μεγάλη ρευστότητα, καθώς η μονή, εκτός από το 1,2 εκατ. ευρώ των ενοικίων του προηγούμενου 12μήνου, που δεν θέλει να χάσει, ζητά από τον υποψήφιο μισθωτή να προχωρήσει σε επενδύσεις ύψους 4 εκατ. ευρώ στο κτίριο και να προσκομίσει εγγυητική επιστολή 1,26 εκατ. ευρώ, που θα ανανεώνεται κάθε χρόνο. Ως τιμή εκκίνησης για το ενοίκιο ορίζεται το ποσό των 105.000 ευρώ.
Αν στα παραπάνω προστεθούν τα κεφάλαια για την προμήθεια των εμπορευμάτων, την κάλυψη της μισθοδοσίας του προσωπικού και τα λειτουργικά έξοδα, γίνεται αντιληπτό ότι στο κόστος μπορούν να αντεπεξέλθουν μόνον εταιρείες με μεγάλη ρευστότητα...
Πολυκατάστημα στο κέντρο θέλει να ανοίξει το attica
Σήμερα, οι μεγάλοι «παίκτες» στον χώρο των πολυκαταστημάτων μετρώνται στα δάχτυλα του ενός χεριού: εξ αυτών, τα «Αττικά Πολυκαταστήματα», που ανήκουν στον όμιλο Folli Follie, ακολουθούν πολιτική επέκτασης των καταστημάτων τους, διαθέτοντας ρευστότητα άνω των 30 εκατ. ευρώ.
Το ενδιαφέρον της εταιρείας να δημιουργήσει πολυκατάστημα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης συζητείται εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο, ενώ, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις με την έξωση της «Φωκάς» από το ακίνητο επί της Τσιμισκή, είναι πολύ πιθανό να επιδιώξει τη συμμετοχή στον διαγωνισμό που προκηρύσσει η μονή Αγίας Θεοδώρας.
Σε οριακό σημείο οι μαγαζάτορες σε Εγνατία και Δελφών
Αν η όψη της αγοράς αλλάζει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην οδό Τσιμισκή, στην οδό Εγνατία, αλλά και στη Δελφών, εκεί όπου τα καταστήματα παραμένουν εγκλωβισμένα από τα εργοτάξια του μετρό, παραμένει δραματική: «Οι καταστηματάρχες δεν ξέρουν αν θα ‘βγάλουν’ τη χρονιά. Κατά μήκος του άξονα του μετρό, οκτώ στα δέκα καταστήματα έκλεισαν» σημειώνει ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΕΘ), κ. Μιχάλης Ζορπίδης.
Μάλιστα, το επιμελητήριο προχώρησε στη συλλογή υπογραφών από 170 καταστηματάρχες, με σκοπό να προχωρήσουν στην κατάθεση μηνύσεων και αγωγών κατά τής «Αττικό Μετρό», που διαχειρίζεται το έργο κατασκευής του μετρό Θεσσαλονίκης, αν δεν ενεργοποιηθεί άμεσα το μνημόνιο που είχε συνυπογράψει το υπουργείο Ανάπτυξης με το ΕΕΘ για αποζημίωση των πληγέντων.
Αυτό που δεν φαίνεται να αλλάζει ως προς τη λειτουργία της αγοράς είναι η εξάπλωση του παρεμπορίου: έτσι, παρότι το προηγούμενο διάστημα παρατηρήθηκε ύφεση του φαινομένου, τους τελευταίους μήνες το παρεμπόριο επανέκαμψε -και, κατά τον κ. Ζορπίδη, «έχει ρημάξει τους επαγγελματίες».
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Εμπορικό κέντρο σε διαδικασία μαρασμού
«Εμπορικό κέντρο σε διαδικασία μαρασμού» χαρακτήριζε η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ) το εμπορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, σε μελέτη του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών (ΙΝΕΜΥ), που δημοσιεύτηκε μόλις έναν χρόνο πριν. Στη διάρκεια των μηνών που μεσολάβησαν, ωστόσο, η κατάσταση χειροτέρεψε...
Το ποσοστό των λουκέτων στους κεντρικούς εμπορικούς δρόμους μετά βίας ξεπερνούσε το 19% τον Σεπτέμβριο του 2011, για να φτάσει το 27% τον Μάρτιο του 2012 και το 24% τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου. Για εμπορικούς δρόμους, οι οποίοι έχουν ήδη φτάσει (ή και ξεπεράσει) το ανώτατο όριο του 40% των κλειστών καταστημάτων, το ΙΝΕΜΥ προβλέπει ότι ο μαρασμός θα οδηγήσει σε μείωση των ενοικίων και -έστω και προσωρινά- θα εγκαθίστανται νέες επιχειρήσεις, κυρίως ως απάντηση στην ανεργία (κάτι που, ωστόσο, χαρακτηρίζεται ως «επισφαλής επιχειρηματικότητα». Ό,τι συμβαίνει στην οδό Τσιμισκή σήμερα...).
Στη μελέτη διαπιστώνεται ότι στην αγορά του κέντρου της Θεσσαλονίκης παρατηρούνται δύο αντίρροπες κινήσεις: καταστήματα του πολύ στενού εμπορικού πυρήνα (π.χ. Τσιμισκή) μεταφέρονται σε δρόμους με χαμηλότερα ενοίκια, παραμένοντας όμως στη βασική εμπορική ζώνη της πόλης (Αγίας Σοφίας, Βενιζέλου, Δραγούμη κοκ.), ενώ ταυτόχρονα στην ίδια εμπορική ζώνη μετεγκαθίστανται επιχειρήσεις από περιοχές εκτός του βασικού εμπορικού πυρήνα.
Στην πρώτη περίπτωση, οι επιχειρήσεις που ακολουθούν τον δρόμο της εξόδου από εμπορικότερες γειτονιές θα αντιμετωπίσουν τη χαμηλή αγοραστική κίνηση, ενώ στη δεύτερη περίπτωση οι επιχειρήσεις που τολμούν να μεταφέρουν τη δραστηριότητά τους κεντρικότερα ενδέχεται, για τον ίδιο λόγο, να μη μπορούν να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες πάγιες υποχρεώσεις.
Πού κόλλησε τα σχέδιο για υπαίθρια εμπορικά κέντρα
Ενώ σταδιακά η αγορά μετατρέπεται σε ένα μεγάλο πολυκατάστημα, δεν έχουν προχωρήσει στην υλοποίηση τα σχέδια του υπουργείου Ανάπτυξης και της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου για μετατροπή των κέντρων των πόλεων σε υπαίθρια εμπορικά κέντρα (Open malls/ Street malls), που θα λειτουργούσαν ως «τα εμπορικά των μικρών εμπόρων».
Μέσω κοινοτικού προγράμματος και με συνολικό προϋπολογισμό 1,2 εκατ. ευρώ, θα κατασκευάζονταν υποδομές, για να λειτουργήσουν -σε πιλοτική βάση- τα πρώτα ανοικτά εμπορικά κέντρα στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στον Πειραιά, στην Πάτρα και στη Λάρισα (δηλαδή, αναλογούν 200.000 ευρώ ανά πόλη). Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, ενδεικτικά μπορούν να αναπτυχθούν ενέργειες όπως η χωροθέτηση και η χαρτογράφηση των εμπορικών κέντρων (με τις πληροφορίες να είναι διαθέσιμες στους κατοίκους και στους επισκέπτες του κέντρου των πόλεων), ενέργειες μάρκετινγκ (όπως ενιαία κάρτα αγορών καταναλωτή με πόντους ή ποσοστό έκπτωσης), καθώς και δραστηριότητες που συνδυάζουν αγορές και ψυχαγωγία (με πολιτιστικό, κοινωνικό ή εκπαιδευτικό χαρακτήρα). Τελικός στόχος είναι η τόνωση της αγοράς στα εμπορικά κέντρα των πόλεων και η εκ νέου εδραίωσή τους ως ελκυστικών προορισμών για αγορές και διασκέδαση.
«Οι χώρες της Ν. Ευρώπης διαθέτουν το ακαταμάχητο πλεονέκτημα του καλού καιρού και της διαρκούς ηλιοφάνειας. Η δημιουργία Ανοικτών Κέντρων Εμπορίου (City Trade - Open Malls) έχει ως στόχο να αναδεικνύει τα εμπορικά κέντρα των πόλεων, αλλά και τις εμπορικές επιχειρήσεις της ευρύτερης εμπορικής περιοχής σε ενιαία κέντρα, με δυνατότητες που συνδυάζουν το πολιτιστικό ενδιαφέρον με την ψυχαγωγία, το αγοραστικό όφελος και την ποιοτική εξυπηρέτηση των πολιτών», εκτιμά ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, κ. Β. Κορκίδης.
Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
Ανοικτό παραμένει και το θέμα του αριθμού των Κυριακών, κατά τις οποίες θα λειτουργεί η αγορά της Θεσσαλονίκης.
Μέχρι το τέλος Οκτωβρίου αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία της διαβούλευσης που έχει δρομολογήσει η αντιπεριφέρεια με τον Εμπορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης (ΕΣΘ). Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή που έκανε ο ΕΣΘ, στο ιστορικό κέντρο το 68% των καταστημάτων που έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν Κυριακές (κάτω των 250 τετρ. μ.) δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να ανοίξουν καμία επιπλέον πέραν των επτά Κυριακών που ορίζει ο νόμος, το 10% των καταστηματαρχών δηλώνει ότι θα άνοιγε άλλες τρεις Κυριακές του έτους, ενώ ένα 22% είναι διατεθειμένο να δουλέψει περισσότερες Κυριακές μέσα στη χρονιά. Όσο για τα καταστήματα εκτός ιστορικού κέντρου, στην πλειοψηφία τους δεν πρόκειται να ανοίξουν και άλλες Κυριακές, πέραν των επτά υποχρεωτικών, εκτιμά ο κ. Χαντζαρίδης.
Πάντως, πολλοί καταστηματάρχες λειτουργούν ήδη σε διευρυμένο ωράριο, ανοίγοντας και τα απογεύματα της Δευτέρας και της Τετάρτης όταν τα περισσότερα καταστήματα-μέλη του ΕΣΘ είναι κλειστά. Το φαινόμενο δεν παρατηρείται μόνο στα συνοικιακά μαγαζιά, αλλά και κατά μήκος της Εγνατίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου